"Ποιό είναι το χρέος μας;

Να μαχόμαστε ν' ανθίσει ένα μικρό λουλούδι απάνω στο λίπασμα τούτο της σάρκας και του νου μας."

Ν. Καζαντζάκης "Ασκητική"

Παρασκευή 8 Απριλίου 2016

Η Ασκητική του Καζαντζάκη κοντά στους Ομηρικούς ήρωες



           Η Ασκητική του Καζαντζάκη  κοντά  στους  Ομηρικούς  ήρωες


 Λέει ο Καζαντζάκης στην Ασκητική του
Στην Ιλιάδα του Ομήρου
«Ποιά στράτα από τις δυο αιώνιες να διαλέξω; Ξαφνικά νογώ, από την απόφαση μου τούτη κρέμεται όλη μου η ζωή. Κρέμεται όλη η ζωή του Σύμπαντου. Από τις δυο στράτες, διαλέγω τον ανήφορο. Γιατί; Χωρίς νοητά επιχειρήματα, χωρίς καμιά βεβαιότητα. Κατέχω πόσο ανήμπορος στην κρίσιμη τούτη στιγμή είναι ο νους κι όλες οι μικρές βεβαιότητες του ανθρώπου. Διαλέγω τον ανήφορο, γιατί κατά κει με σπρώχνει η καρδιά μου. -"Απάνω! Απάνω! Απάνω!" φωνάζει η καρδιά μου και την ακολουθώ μ' εμπιστοσύνη.»

O Έκτορας επιλέγει να βγει στο πεδίο της μάχης παρά την παράκληση της Ανδρομάχης (ραψωδία Ζ) και μένει μόνος αυτός έξω από τα τείχη , για να αντιμετωπίσει τον Αχιλλέα, μολονότι όλοι οι άλλοι έχουν μπει μέσα στην πόλη και οι γονείς του από τον πύργο τον παρακαλούν να κάνει κι αυτός το ίδιο (ραψωδία Χ).
«Χρέος έχεις και μπορείς στο δικό σου τον τομέα να γίνεις ήρωας. Αγάπα τον κίντυνο. Τί είναι το πιο δύσκολο; Αυτό θέλω! Ποιό δρόμο να πάρεις; Τον πιο κακοτράχαλον ανήφορο.»
Ο Έκτορας μολονότι στην αρχή πανικοβλήθηκε και τράπηκε σε φυγή τρέχοντας γύρω από τα τείχη της Τροίας κυνηγημένος από τον Αχιλλέα, τελικά στέκεται γεμάτος θάρρος να τον αντιμετωπίσει   (ραψωδία Χ).
«Ν' αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω.»

Στη ραψωδία Ζ ο Έκτορας καθησυχάζει την Ανδρομάχη λέγοντας:«ο πόλεμος για όλους
τους Τρώες θα είναι έγνοια και πιο πολύ για μένα.»
«Η Κραυγή δεν είναι δική σου. Δε μιλάς εσύ, μιλούν αρίφνητοι πρόγονοι με το στόμα σου. Δεν πεθυμάς εσύ, πεθυμούν αρίφνητες γενεές απόγονοι με την καρδιά σου.Όταν φοβάσαι, ο φόβος διακλαδώνεται σε αναρίθμητες γενεές και εξευτελίζεις αναρίθμητες ψυχές μπροστά και πίσω σου. Όταν υψώνεσαι σε μια γενναία πράξη, η ράτσα σου αλάκερη υψώνεται και αντρειεύει.»
Καυχιέται ο Γλαύκος στη ραψωδία Ζ την ώρα της μονομαχίας του με τον Διομήδη : «Πατέρας μου ο Ιππόλοχος, έχω απ' αυτόν τη φύτρα· στην Τροία μ' έστειλε αυτός εντολή δίνοντάς μου να είμαι πρώτος πάντοτε, να ξεπερνώ τους άλλους, να μην ντροπιάζω τη γενιά προγόνων που υπήρξαν μες στην Εφύρα άριστοι και στην πλατιά Λυκία. Αυτή η γενιά, η φύτρα μου καυχιέμαι εγώ πως είναι.»

«Το πρώτο σου χρέος, εχτελώντας τη θητεία σου στη ράτσα, είναι να νιώσεις μέσα σου όλους τους πρόγονους. Το δεύτερο, να φωτίσεις την ορμή τους και να συνεχίσεις το έργο τους. Το τρίτο σου χρέος, να παραδώσεις στο γιο τη μεγάλη εντολή να σε ξεπεράσει.»

Προσεύχεται ο Έκτορας στη ραψωδία Ζ για τον μικρό του γιο , τον Αστυάνακτα :«Δία κι οι υπόλοιποι θεοί, δώστε να γίνει ο γιος μου, όπως κι εγώ, ξεχωριστός ανάμεσα στους Τρώες, άντρας τρανός και δυνατά στην Τροία ν' αρχηγέψει· και κάποτε κάποιος να πει: —Πιο καλός είναι τούτος απ'  το γονιό του-, σαν τον δει να γυρνά απ' τη μάχη με κούρσα σκοτωμένου εχθρού, και να χαρεί η μάνα.»
«Αν είσαι πολεμιστής, μη λυπάσαι, δεν είναι στην περιοχή του χρέους σου η συμπόνοια. Σκότωνε τον οχτρό ανήλεα.
Ο Έκτορας σκοτώνει τον Πάτροκλο χωρίς να ακολουθεί τους κανόνες πολεμικής δεοντολογίας , Ο Αχιλλέας σκοτώνει τον Έκτορα χωρίς έλεος.

«Ο Θεός μου δεν είναι πανάγαθος. Είναι γιομάτος σκληρότητα, άγρια δικαιοσύνη, και ξεδιαλέγει, ανήλεα, τον καλύτερο. Δε σπλαχνίζεται, δε νοιάζεται για ανθρώπους και ζώα, μήτε γι' αρετές κι Ιδέες. Όλα τούτα τ' αγαπάει μια στιγμή, τα συντρίβει αιώνια και διαβαίνει. Είναι μια δύναμη που χωράει τα πάντα, που γεννάει τα πάντα. Τα γεννάει, τ' αγαπάει, και τ' αφανίζει.»
Οι θεοί στην Ιλιάδα λειτουργούν χωρίς να ακολουθούν τους κανόνες της Ηθικής και του Δικαίου. Κυρίως ο Δίας, αναποφάσιστος και αντιφατικός, αυτούς που αγαπά τους συντρίβει.

«-"Ετοιμαστείτε! Πόλεμος! Πόλεμος"!
Τούτη είναι η εποχή μας, καλή ή κακή, ωραία ή άσκημη, πλούσια ή φτωχή, δεν τη διαλέξαμε. Τούτη είναι η εποχή μας, ο αγέρας που αναπνέμε, η λάσπη που μας δόθηκε, το ψωμί, η φωτιά, το πνέμα! Ας δεχτούμε παλικαρίσια την ανάγκη. Πολεμικός μας έλαχε ο κλήρος, ας ζώσουμε σφιχτά τη μέση μας, ας αρματώσουμε το κορμί, την καρδιά και το μυαλό μας! Ας πιάσουμε τη θέση μας στη μάχη!»

Στη ραψωδία Ο ο Αίας εμψυχώνει τους Αχαιούς, όταν ο Έκτορας απειλεί να βάλει φωτιά στα πλοία τους: «Αίσχος, Αργείοι! τώρα εδώ μας μέλλ΄ ή να χαθούμε ή να σωθούμε, αν το κακό μακρύνομε απ΄ τα πλοία και αν τα πατήσει τώρ΄ αυτός ο λοφοσείστης Έκτωρ, μήπως θαρρείτε της στεριάς να πάτε στην πατρίδα; Ή δεν ακούτε τον λαόν πως όλον εμψυχώνει ο Έκτωρ, που λυσσά φωτιά να βάλει στα καράβια;Να πολεμούν τους προσκαλεί και όχι χορόν να στήσουν. Και άλλη για μας καλύτερη βουλή δεν είναι η σκέψις, ή να ριχθούμε στον εχθρόν στήθος προς στήθος όλοι. Ναι, θάνατον μονόφορα να ιδούμε ή σωτηρίαν παρά σ΄ αγών΄ ατέλειωτον εδώ να μας στραγγίζουν στες πρύμνες τόσο ελεεινά, κατώτεροί μας άνδρες».

«Ο κάθε άνθρωπος έχει ένα κύκλο δικό του από πράματα, από δέντρα, ζώα, ανθρώπους, Ιδέες και τον κύκλο τούτον έχει χρέος αυτός να τον σώσει. Αυτός, κανένας άλλος. Αν δεν τον σώσει, δεν μπορεί να σωθεί.»


Απαντά  ο Έκτορας  στην Ανδρομάχη στη ραψωδία Ζ, όταν αυτή του ζητά να μη γυρίσει στο πεδίο της μάχης: «Για όλα τούτα νοιάζομαι, γυναίκα, μα τους Τρώες,  τις μακρόπεπλες ντρέπομαι της χώρας μας γυναίκες μακριά από τον πόλεμο σαν το δειλό να φύγω·» και στη ραψωδία Π σκοτώνοντας τον Πάτροκλο περηφανεύεται:«και ακούραστα γι΄ αυτές (τις γυναίκες της Τροίας) ετρικυμίζαν τ΄  άλογα τα φτερόποδα του Έκτορος, κι εκείνος,που είμαι πρώτος μαχητής των φιλομάχων Τρώων, και δεν θα ιδούν, ενόσω ζω, την δουλικήν ημέρα.»
Τίποτα δεν υπάρχει! Μήτε ζωή, μήτε θάνατος. Κοιτάζω την ύλη και το νου σα δυο ανύπαρχτα ερωτικά φαντάσματα να κυνηγιούνται, να σμίγουν, να γεννούν και ν΄ αφανίζουνται, και λέω:
-"Αυτό θέλω!"
Ξέρω τώρα. δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, λυτρώθηκα από το νου κι από την καρδιά, ανέβηκα πιο πάνω, είμαι λεύτερος. Αυτό θέλω. Δε θέλω τίποτα άλλο. Ζητούσα ελευτερία.
Στη ραψωδία Σ ο Αχιλλέας απαντά στη μητέρα του που θρηνεί για τον επικείμενο θάνατό του : «Και θα δεχθώ την μοίρα του θανάτου, όταν οι αθάνατοι θεοί και ο Ζευς μου την διορίσουν…..Και αν είναι τέτοια η μοίρα μου κι εγώ θενά ησυχάσω όταν πεθάνω, αλλ΄ όνομα λαμπρόν ας πάρω τώρα, αν κάμω τες βαθύζωνες μητέρες εις την Τροίαν ν΄ αναστενάξουν θλιβερά και με τα δυο τους χέρια εις τ΄ απαλά τους μάγουλα τα δάκρυα να σφογγίζουν. Και ότι αρκετά απ΄ τον πόλεμον ησύχασ΄ ας γνωρίσουν·"
«Η κάθε νίκη, η κάθε προσωρινή ισορρόπηση στο ανηφόρισμα γιομώνει χαρά το κάθε ζωντανό, που αναπνέει, θρέφεται, ερωτεύεται και γεννάει. Μα μέσα από τη χαρά κι από τον πόνο αναπηδάει αιώνια η ελπίδα να ξεφύγουμε από τον πόνο, να πλατύνουμε τη χαρά. Κι αρχίζει πάλι το ανηφόρισμα. Ο πόνος. Και ξαναγεννιέται η χαρά και ξαναπηδάει η νέα ελπίδα.»

Φιλοσοφώντας για την ανθρώπινη ζωή στη ραψωδία Ω, ο Αχιλλέας υποστηρίζει ότι ο Δίας δίνει στους ανθρώπους άλλοτε χαρές και άλλοτε συμφορές κι έτσι γίνονται αυτοί συχνά από ευτυχισμένοι δυστυχισμένοι: « ..στους άμοιρους θνητούς οι αθάνατοι δωρήσαν να ζουν στον πόνον και άλυποι μόνον εκείνοι μένουν.Ότι απ΄ όσα δίδει ο Ζευς πιθάρια δυο σιμά του έχει, το ένα των κακών, των αγαθών το άλλο.Και σ΄ όποιον δώσει ανάμικτα ο βροντητής Κρονίδης, εκείνος πότ΄ έχει κακές, πότε αγαθές ημέρες, και σ΄ όποιον μόνον τα πικρά, τον κάμνει μαύρον κι έρμον και στ΄ άγιο πρόσωπο της γης φρικτή τον σέρνει ανάγκη και ατίμητος από θεούς και ανθρώπους παραδέρνει.»



Πέμπτη 7 Απριλίου 2016

"Το ημερολόγιο του Αχιλλέα" από τον Θ. Κ.




                                                                                     στρατόπεδο των Αχαιών στην Τροία, 1180 π.χ

 Ξημερώματα 27ης  ημέρας

Αλίμονο, ο πόνος μου είναι αφόρητος, αφού θρηνώ τον πολυαγαπημένο μου φίλο, τον Πάτροκλο! Τον σκότωσε ο Έκτορας. Πόσο λάθος έκανα που τον άφησα να πάρει τη θέση μου και να οδηγήσει τους Μυρμιδόνες! Αλίμονο, έγινε αυτό που φοβόμουν! Κι όμως, τον είχα ορκίσει να γυρίσει αμέσως πίσω μόλις απωθήσει τους Τρώες από το στρατόπεδό μας! Δε με άκουσε και τώρα κείτεται νεκρός, απογυμνωμένος από τα όπλα που του έδωσα, αφού ο  φρικτός ο Έκτορας τού τα αφαίρεσε- σίγουρα με τη συνδρομή του Φοίβου. Δεν πρόκειται όμως να το αφήσω έτσι! Θα εκδικηθώ για το θάνατό του! Θα πληρώσει με τη ζωή του αυτό που έκανε και το σώμα του θα το φάνε τα άγρια σκυλιά, όπως του αξίζει! Τουλάχιστον το σώμα του Πάτροκλου κατάφεραν οι Αχαιοί και με σκληρή μάχη το έφεραν πίσω! Το μόνο που βλέπω μπροστά μου είναι η εκδίκηση! Θα τον σκοτώσω για την τιμή του φίλου μου!

Τετάρτη 6 Απριλίου 2016

"Το ημερολόγιο του Αχιλλέα" από τον μαθητή του Β1 Κ. Θ.


                                                                          
                                                                                     στρατόπεδο των Αχαιών στην Τροία,1180π.χ

 26η ημέρα
 Ο Αγαμέμνονας αποφάσισε να μου στείλει πρεσβεία τριών αντρών , για να με πείσει να γυρίσω πίσω στη μάχη. Ο Οδυσσέας ο πολυμήχανος, ο Αίας και ο δάσκαλός μου ο Φοίνικας, προσπάθησαν να με μεταπείσουν. Εγώ όμως δεν πρόκειται να ενδώσω, ακόμη κι αν έρθει ο ίδιος ο Αγαμέμνονας να με παρακαλέσει!! Μου είπαν πολλά- και κυρίως ο Οδυσσέας,αλλά εγώ με κανένα επιχείρημά τους  δεν πείστηκα. Ακόμη και την κόρη του με επτά περίφημες χώρες ως προίκα μου πρόσφερε, αλλά εγώ αρνήθηκα κατηγορηματικά. Το δήλωσα απερίφραστα : η ψυχή μου λάφυρο δε γίνεται ούτε κτήμα!!