"Ποιό είναι το χρέος μας;

Να μαχόμαστε ν' ανθίσει ένα μικρό λουλούδι απάνω στο λίπασμα τούτο της σάρκας και του νου μας."

Ν. Καζαντζάκης "Ασκητική"

Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου 2016

ραψωδία Α "Ικεσία του Χρύση"



Κείμενο
«ικεσία του Χρύση»
Ραψωδία Α
στίχοι 12-53
ερμηνεία
Συναισθήματα ήρωα
Ηθογραφικά στοιχεία ήρωα

Στων Αχαιών τα
γρήγορα καράβια τούτος ήλθε,
με λύτρα πλουσιοπάροχα την κόρη του να λύσει·
στο χρυσό σκήπτρο τυλικτό του Φοίβου το στεφάνι
εκράτει, και τους Αχαιούς παρακαλούσεν όλους,
μα από όλους πιο πολύ τους δυο τους γιους του Ατρέα:








Ο ιερέας του Απόλλωνα Χρύσης με επιβλητική εμφάνιση έρχεται ως ικέτης στους Αχαιούς

ικεσία







Πόνο, αγωνία, ελπίδα


         Χρύσης:




Σοβαρός, επιβλητικός
Τυπικός,


Διπλωματικός


μετριοπαθής







Κατηγορηματικός



Αποφασιστικός, δυναμικός
«Ω γενναιόκαρδοι Αχαιοί, ω βασιλείς Ατρείδες,
του Ολύμπου ας κάμουν οι θεοί, την πόλιν του Πριάμου
αφού πορθήσετ' ευτυχείς να πάτε στην πατρίδα·
αλλ' αποδώσετε σ' εμέ την ποθητήν μου κόρην,
δεχθείτε αυτά τα λύτρα της, αν τον υιόν του Δία
τον μακροβόλον τοξευτήν Απόλλωνα ευλαβείσθε».
Προσφώνηση


Παράδοξη ευχή





Αίτημα



Προειδοποίηση-κρυμμένη απειλή



Απόγνωση του πατέρα





Έντονη συγκίνηση, καημός


Βεβαιότητα για τη θεϊκή στήριξη,σιγουριά
Όλοι αλαλάξαν οι Αχαιοί, κι είπαν τον ιερέα
να σεβασθούν και τα λαμπρά λύτρα δεκτά να γίνουν·
μόνος ο Αγαμέμνονας δεν το
'στεργεν ο Ατρείδης,
αλλά κακά τον έδιωχνε και βαρύν λόγον είπε:
«Μη σ' απαντήσω, γέροντα, σιμά στα κοίλα πλοία
ή τώρα εδώ ν’ αργοπορείς ή πάλιν να γυρίσεις,
και μη θαρρεύεις στου θεού το σκήπτρο και το στέμμα.
Αυτήν δεν θ' απολύσω εγώ· το γήρας θα την έβρει
στο
Άργος μες στο σπίτι μου μακράν απ' την πατρίδα
να υφαίνει αυτού και σύντροφον της κλίνης να την έχω.
Μη μ' ερεθίζεις, σύρ' ευθύς, αν θέλεις να μην πάθεις».
Συναίνεση της πλειοψηφίας- επικράτηση της θέλησης του ισχυρού








Αποπομπή του γέροντα- απειλή






Απόρριψη αιτήματος












Θυμός, εκνευρισμός



Περιφρονητική διάθεση


Αυτοπεποίθηση, σιγουριά, ασφάλεια
    Αγαμέμνονας:

  Απόλυτος








Επιθετικός, ασεβής, υβριστικός






Αλαζόνας, χαιρέκακος, ανάλγητος, εγωιστής, προσβλητικός
Τον λόγον του εφοβήθηκε και υπάκουσεν ο γέρος·
την άκραν πήρε σιωπηλός της ηχερής θαλάσσης
και όταν ευρέθη ανάμερα, τον γόνον της ωραίας
Λητούς, μεγάν Απόλλωνα, θερμά παρακαλούσε:
«Άκουσέ με, αργυρότοξε, της Χρύσης και της θείας
Κίλλας προστάτη, κύριε στην Τένεδο, Σμινθέα,

εάν σου έκτισα ναόν να χαίρεται η καρδιά σου,
εάν ποτέ σου έκαψα μεριά καλοθρεμμένα
ταύρων κι ερίφων, τούτον μου τον πόθον τελείωσέ μου·
τα βέλη σου στους Δαναούς τα δάκρυά μου ας πλερώσουν».




Ηχητική εικόνα: αντίθεση φυσικού στοιχείου(ηχηρή θάλασσα) με εσωτερικό  κόσμο(σιωπηλός πόνος)


Προσευχή
Επίκληση
Προσφώνηση


Υπενθύμιση της προσφοράς στο θεό= νόμος προσφοράς ανταπόδοσης στη σχέση θεού-ανθρώπου
Αίτημα

κατάρα


Φόβος


Πόνος, θυμός, απόγνωση



















Συναισθηματική φόρτιση


Χρύσης:
Ανίσχυρος









Ανυποχώρητος
Γεμάτος σεβασμό








Σαφής,
κατηγορηματικός,

εκδικητικός
Ευχήθη και ως τον άκουσεν ο Φοίβος ο Απόλλων,
κατέβη από τες κορυφές του Ολύμπου θυμωμένος,
με τόξον και μ' ολόκλειστην
φαρέτραν εις τους ώμους.
Εβρόντησαν επάνω του τα βέλη ως εκινήθη
ο χολωμένος και
όμοιαζε την νύκτα, ως προχωρούσε.
Των πλοίων κάθισε αντίκρυ και απόλυσε το βέλος
και αχός εβγήκε τρομερός απ' τ' ασημένιο τόξο·
και αφού τους σκύλους έπληξε και τα μουλάρια πρώτα,
εις τους ανθρώπους έριχνε τα πικροφόρ'
ακόντια
αδιάκοπα· και των νεκρών παντού
πυρές εκαίαν.

Θαυμαστό στοιχείο







Ηχητική εικόνα




Η απειλή του ιερέα γίνεται πράξη

Ηχητική εικόνα




Νόμος των τριών





Θυμός για την προσβολή













Σιγουριά στις κινήσεις
Απόλλων:

Ευαίσθητος







Τρομερός στην όψη



Προσεκτικός




Μεθοδικός

                                                          μια άλλη ανάγνωση
Ευθύνη της πλειοψηφίας: φαίνεται τραγική η περίπτωση των Αχαιών που γίνονται οι αποδέκτες της συμφοράς(λοιμού) ενώ οι ίδιοι είναι αθώοι. Από την αντίδρασή της(αλάλαξαν οι Αχαιοί) η πλειοψηφία φαίνεται να έχει διαφορετική θέση από τον αρχηγό αλλά τελικά η κοινή γνώμη φιμώνεται από την εξουσία. Ο φόβος μπροστά στον ισχυρό αναστέλλει την παρρησία και η οποιαδήποτε διαφοροποίηση καταπνίγεται. Όμως η ευθύνη υφίσταται και η ανοχή που δείχνει η πλειοψηφία στην καταπάτηση του δικαίου από τον ισχυρό είναι συνενοχή.