"Ποιό είναι το χρέος μας;

Να μαχόμαστε ν' ανθίσει ένα μικρό λουλούδι απάνω στο λίπασμα τούτο της σάρκας και του νου μας."

Ν. Καζαντζάκης "Ασκητική"

Πέμπτη 2 Ιουνίου 2016

χαρακτηριστικά του ήρωα



                     είδος - φρένες-  μήτις

-είδος= η εξωτερική όψη, μορφή του ανθρώπου
-φρήν,φρένες (πληθυντικός)= ως έδρα του πνευματικού βίου είναι η συναίσθηση, συνείδηση,λογισμός,διανοητική δύναμη
-μήτις= δύναμη του νου που λειτουργεί με « κέρδεα»  και «δόλους»  για περιπτώσεις  όπου δε βοηθούν οι σωματικές και υλικές δυνάμεις,σύνεση, πρόνοια

Χαρακτηριστική είναι η φράση της Ιλιάδας  Θ228, όπου καταγράφεται η αντίθεση ανάμεσα στο «είναι και το φαίνεσθαι», δηλαδή τη μορφή και το πνεύμα:
 « Ντροπή , Αργείοι, τιποτένιοι, θαυμαστοί στην ομορφιά»
Αυτό σημαίνει ότι έπρεπε να υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στην εξωτερική εμφάνιση και την ανδρεία, δηλαδή  ένας όμορφος, δυνατός άντρας  αναμένεται να είναι οπωσδήποτε και ικανός και γενναίος. Για τον άσκημο άντρα δεν υπάρχει κανένας προβληματισμός για το αν είναι δειλός. Κανείς δεν έχει αυτή την προσδοκία. Με αυτό το σκεπτικό στην κλασική εποχή επικράτησε ως ιδανικό  ο «καλός κἀγαθός».

Εξίσου δραστική είναι η «μήτις» που  σχετίζεται πάντοτε με τον Δία «μητίετα Ζεύς» (συνετός,επινοητικός) και « μητιόεις Ζεύς»(πολύβουλος)
 και από τους ανθρώπους με τον Οδυσσέα κυρίως¨:
«και από του Ολύμπου την κορφή στα γρήγορα καράβια
κατέβηκε των Αχαιών κι εκεί τον Οδυσσέα
εύρηκε, αυτόν που εταίριαζε στην γνώση με τον Δία»˙Β 166-169
«πολύμητις Οδυσσέας»  Α311
«και ο πολύνους Οδυσσεύς τεχνάσματα γεμάτος.»Ψ 709
Στο Ψ313-318  Ο Νέστορας συμβουλεύοντας τον γιο του  για τη νίκη στους αθλητικούς αγώνες εγκωμιάζει την «μήτιν»  και δείχνει τη σημασία της για τη ζωή του ανθρώπου:
«Αλλ΄ άκουσέ με, αγαπητέ, και σκέψου στην ψυχήν σου
της τέχνης κάθε σόφισμα, μη χάσεις τα βραβεία·
με σόφισμα παρά μ΄ ανδρειά προκόβει ο δενδροκόπος·
με σόφισμα στης θάλασσας τ΄ αγριωμένα πλάτη
το ανεμόδαρτ΄ οδηγεί καράβι ο κυβερνήτης˙
με σόφισμα και ηνίοχος ηνίοχον περνάει.»

Ο  Αχιλλέας  από την άλλη, θεωρεί  εχθρό του όσο τον Άδη αυτόν  που λειτουργεί με «μήτιν».
Στους στίχους Ι 312-313 δηλώνει απερίφραστα:
  « Ότι μου είναι μισητός, όσο του Άδ΄ οι πύλες,
κείνος που κρύβει άλλο στον νουν και άλλο στο χείλος έχει.»
Ο Αχιλλέας όμως είναι ένας από τους τελευταίους  μιας  εποχής που φεύγει  και στην οποία οι άντρες μάχονταν με ανυπέρβλητη δύναμη  κι επιβάλλονταν με την αντρεία τους. Δεν  καταδέχονταν τεχνάσματα για την επικράτηση τους. Ο Οδυσσέας εκπροσωπεί τον νέο τύπο ήρωα που χρησιμοποιεί κάθε μέσο για την επικράτησή του.
Ο Όμηρος τελικά «επιτρέπει» στον Οδυσσέα να  γυρίσει  στην πατρίδα του ενώ στον  Αχιλλέα όχι. Άρα,εκπροσωπούν οι δύο ήρωες, και κατ΄επέκταση τα δύο έπη, ο καθένας  τη δική του εποχή.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου