Άρθρο για τον λοιμό από τον μαθητή του Β1΄ Γ. Κ.

                                           Ο λοιμός στο  πέρασμα των χρόνων

        Ενδείξεις και μαρτυρίες  για την εμφάνιση λοιμού υπάρχουν από τα πανάρχαια ακόμη χρόνια.
     Αυτό είναι και το θέμα του συγκεκριμένου άρθρου.Το πώς δηλαδή μεταδίδεται και ποιες μπορεί

     να είναι οι μορφές του με βάση καταγεγραμμένα γεγονότα.

     Λοιμός σημαίνει έξαρση των ασθενειών που εμφανίζονται σε έναν ανθρώπινο πληθυσμό, 
     η οποία παίρνει τη μορφή επιδημίας και συνήθως είναι θανατηφόρα.

                                                Τροία

 Ο λοιμός που εμφανίστηκε στην αρχαία Τροία σύμφωνα με την Ομηρική αφήγηση, δεν έχει αναλυθεί ώστε να δώσει αξιόπιστα αποτελέσματα. Το μόνο που γνωρίζουν οι επιστήμονες από τις καταγραφές του Ομήρου   είναι πως αφανίστηκε μεγάλο μέρος του ελληνικού στρατού που εκείνη την περίοδο βρισκόταν σε πολιορκία γύρω από την  Τροία. Σύμφωνα με το κείμενο-ραψωδία Α  της Ιλιάδας-  η αρρώστια μεταδόθηκε  πρώτα στους σκύλους ,μετά στα μουλάρια και τέλος στον άνθρωπο. Επί εννιά μέρες έκαιγαν σε πυρές τα πτώματα των νεκρών.

                                               Αρχαιότητα

 Στην αρχαία Ελλάδα, πριν από περίπου 2.400 χρόνια-  στη διάρκεια του Πελοποννησιακού  πολέμου το 430 π.Χ,-  η Αρχαία Αθήνα και οι πολίτες της προσβλήθηκαν από τον λοιμό μιας αρρώστιας Το πρώτο σύμπτωμα των παθόντων, ήταν ακατάσχετη αιμορραγία από τα μάτια , εμετός και συνέχεια της αιμορραγίας ακολουθούμενη από διάρροια και εξανθήματα. Ο λοιμός εκείνης της εποχής, σε πέντε χρόνια, σκότωσε το 1\4 του πληθυσμού της πόλης κράτους, εκ των οποίων και τον Περικλή. Κατά βάση ο λοιμός της Αθήνας  αποδόθηκε σε ξέσπασμα της πανώλης ή πανούκλας.  Ορισμένοι όμως  επιστήμονες στα τέλη του 20 ου αι, αξιοποιώντας  στοιχεία περιγραφής από το κείμενο του Θουκυδίδη πιστεύουν πως ίσως ήταν ο ιός Ebola. ‘Ebola σημαίνει μαύρο ποτάμι και βρίσκεται στο Ζαΐρ’.  Ο ιός Ebola από όσο γνωρίζουμε έχει αφρικανικές ρίζες.  Υπάρχουν μάλιστα και στοιχεία πως γίνονταν ταξίδια από την Αφρική στη Σαντορίνη ,η οποία ήταν ένα νησί στρατηγικής σημασίας για την Αθήνα. Εκεί λοιπόν, εντοπίστηκαν σε σπίτια τοιχογραφίες που απεικονίζουν αφρικανικές πράσινες μαϊμούδες, που είναι γνωστό ότι μεταφέρουν τον ιό Ebola.Ο Θουκυδίδης μάλιστα υποστήριξε πως ο ιός προερχόταν από την νότια Αιθιοπία στην Αφρική. Από την άλλη μεριά, ο David Morens, ένας από τους κορυφαίους επιδημιολόγους και κύριος ερευνητής στο θέμα της Αθηναϊκής πανδημίας, υποστηρίζει πως ο Θουκυδίδης στερούνταν στοιχειώδεις ιατρικές γνώσεις σε σχέση με τον σύγχρονο Ιπποκράτη. Οι ιατρικοί όροι δηλαδή που χρησιμοποιεί μπορεί να έχουν πολλαπλά νοήματα, που αλλάζουν τις υποθέσεις.  

                               Ο λοιμός στους νεότερους χρόνους

                              Βυζάντιο :Ο λοιμός του Ιουστινιανού

 Όταν ο Ιουστινιανός ξεκίνησε τις εκστρατείες του, μία θανατηφόρα ασθένεια εμφανίστηκε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Όταν γύρισε  πίσω στην Πόλη, αποδεκατίστηκε τουλάχιστον  ο μισός πληθυσμός. Ο λοιμός θέριζε 500 άτομα την ημέρα. Το 541 η πανώλη έκανε την εμφάνισή της στην Αίγυπτο και σύντομα εξαπλώθηκε σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Αρχικά τους ανθρώπους τους έπιανε χαμηλός πυρετός. Την ίδια μέρα  ή μετά από λίγες μέρες, παρουσιαζόταν  πρήξιμο που περιοριζόταν στην βουβωνική χώρα. Σε μερικές  περιπτώσεις ο θάνατος ερχόταν αμέσως, ενώ σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, ύστερα από περίπου δύο μέρες. Σε μερικούς ανθρώπους, το σώμα γέμιζε φουσκάλες, Αυτοί πέθαιναν αμέσως. Μερικοί πάλι, έκαναν εμετό με αίμα, χωρίς καμία φανερή αιτία και αμέσως πέθαιναν. 50 χρόνια μετά  την έναρξη της πανούκλας, είχαν σκοτωθεί τουλάχιστον 25-100 εκατομμύρια άνθρωποι σε Ευρώπη και Ασία.     

Τρόποι αντιμετώπισης της πανούκλας στο Βυζάντιο

    Κάψιμο φλοιών κυδωνιών και κορμών λάχανων.

    Κάψιμο ευωδών ξύλων μέσα στις καλύβες.

    Βράσιμο του νερού και στη συνέχεια ψήσιμο του κρέατος.

    Αποχή από τη σεξουαλική πράξη.

    Εφαρμογή πολλών αφαιμάξεων.

                                       Μεσαίωνας: Η μαύρη Πανώλη

  Τον Οκτώβριο του  1347, γενοβέζικα πλοία από το λιμάνι  της Κάφας στη Μαύρη Θάλασσα προσέγγισαν το λιμάνι της Μεσσήνης στη Σικελία. Μετέφεραν άθελα ή όχι την αιτία της μεγαλύτερης ανθρωπιστικής καταστροφής. Μετέφεραν λοιπόν ετοιμοθάνατους και νεκρούς, μεταφέροντας στην Ευρώπη την ασθένεια της πανώλης. Αυτή η ασθένεια είχε δύο μορφές - τη βουβωνική και την πνευμονική. Η Μαύρη Πανώλη εξόντωσε το 1\3 του τότε Ευρωπαϊκού πληθυσμού(1348-1350). Εστία μόλυνσης ήταν οι αρουραίοι. Συγκεκριμένα χωρίς να γνωρίζουμε το πότε, ο πληθυσμός τους αυξήθηκε όταν ο Πάπας είπε πως οι γάτες είναι όργανα του Σατανά. Ακολούθησε μαζική εξόντωση κάθε γάτας, με αποτέλεσμα να αυξηθεί ο αριθμός των αρουραίων.

 Τα συμπτώματα κυρίως συμπεριλάμβαναν  πρήξιμο στη βουβωνική χώρα, τον λαιμό και τους λεμφαδένες. Το δέρμα έπαιρνε σκούρο χρώμα και πολλές φορές ο ασθενής υπέφερε από αιμοπτύσεις. Καταγραφές του μεσαίωνα ανέφεραν πως πολλές  φορές αρκούσαν 5 μέρες ασθένειας για να επέλθει ο θάνατος, ενώ υπήρξαν και περιπτώσεις που μόνο μία μέρα ήταν αρκετή για το μοιραίο.      

 Συμπέρασμα:    Ο λοιμός λοιπόν είναι μία οιαδήποτε ασθένεια στην έξαρσή της. Ακόμη και η γρίπη αν εξαπλωθεί σε τέτοιο επίπεδο, θα είναι λοιμός. Πανδημία γρίπης το 2009 οδήγησε σε θάνατο 18.500 ανθρώπους .  Καλό θα ήταν λοιπόν να προστατευόμαστε από τις εστίες ασθενειών αποφεύγοντας όμως την υπερβολή. Επίσης η υπερβολική χρήση των φαρμάκων αλλάζει τη σύσταση του βακτηρίου και το κάνει πιο δυνατό. Γι’αυτό καλό θα ήταν να αποφεύγεται  και η υπερβολική χρήση τους.

                                                                                                           Γιαννούλας Κωνσταντίνος

ΠΗΓΕΣ---   Η Μηχανή του χρόνου

                   Βυζαντινών ιστορικά

                   Wikipedia